Kompas voor Cranendonck

Hoe zorgen we ervoor dat de gemeente Cranendonck ook voor toekomstige generaties een plek is die mooi, gezond en aantrekkelijk is om te wonen en te werken? Die vraag staat centraal in het Kompas voor Cranendonck, de strategische visie voor 2040 van de gemeente Cranendonck.

In het Kompas voor Cranendonck lees je waarom we ervoor kiezen om als gemeente te groeien, en de rol van de gemeenschap te laten vergroten. Ook vind je hier welke richtinggevende principes leidend zijn voor de keuzes die de gemeente nu en in de toekomst maakt. Onze gedeelde missie is het behoud en de ontwikkeling van brede welvaart nu en in de toekomst.

Infographic van het kompas

Wat zijn de uitdagingen waar we voor staan?

Vooropgesteld: het gaat over het algemeen goed met Cranendonck. Onderzoek laat zien dat we krachtige gemeenschappen hebben met een sterk verenigingsleven en dat de maatschappelijke betrokkenheid van onze inwoners groot is. Ook blijkt de economie van Cranendonck aanhoudend sterk, is er relatief weinig armoede, en is het opleidingsniveau relatief hoog. De bodem- en luchtkwaliteit kunnen beter, maar ons landschap wordt wel hoog gewaardeerd door onze inwoners.

Hoewel het goed gaat, staan we net als veel Nederlandse gemeenten voor stevige uitdagingen: de wereld om ons heen verandert in een rap tempo. Als we niets doen, krijgen we te maken met bevolkingskrimp. Mensen worden ouder en ze wonen steeds vaker alleen. Het voorzieningenniveau is dan lastig te behouden, de beschikbaarheid en bereikbaarheid van woningen komt in de knel, het verenigingsleven komt onder druk te staan en mantelzorgers krijgen een nog zwaardere last op hun schouders. 

Bevolkingsontwikkeling Cranendonck slaat zonder ingrijpen om in krimp

2015-2023

Bevolkingsontwikkeling 2015 – 2023 en bevolkingsprognose 2030 – 2040 per gemeente in Noord-Brabant.
Bron: Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, Actualisering 2023

2030-2040

afbeelding bevolkingsprognose 2030 – 2040 per gemeente in Noord-Brabant.
Bron: Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, Actualisering 2023

De bevolkingsprognose houdt geen rekening met de woningbouwopgave voor de schaalsprong van de Brainportregio. 

Door de wereldwijd toegenomen vraag naar chips maakt de Brainportregio een schaalsprong door: er zijn steeds meer werknemers en woningen nodig. Hierdoor wordt het tekort aan woningen en werklocaties nog groter. Maar het is ook een kans om krimp van de bevolking, en de negatieve gevolgen daarvan, tegen te gaan.

Drie keuzes voor Cranendonck

Om met deze uitdagingen om te gaan, moeten we samenwerken aan brede welvaart. Met brede welvaart wordt niet alleen bedoeld dat het economisch goed gaat. Hieronder valt alles wat van invloed is op het geluk van inwoners. Dat kan de leefomgeving zijn, het aanbod van voorzieningen in de buurt, maar bijvoorbeeld ook mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling en of mensen naar elkaar omkijken. Voor het behoud en de verdere ontwikkeling van brede welvaart maken we daarom drie keuzes, waarmee we inspelen op de veranderende wereld.

1. We kiezen voor vitale gemeenschappen

De rol van de gemeenschap gaat in de toekomst alleen maar groeien. In wat we ‘vitale gemeenschappen’ noemen, nemen inwoners mede het heft in handen als het gaat om de toekomst van hun kern. Inwoners helpen en ondersteunen elkaar en ze werken samen aan een gedeelde visie voor de toekomst van hun dorp. De gemeente heeft hierbij een bescheiden rol. Ze verspreidt het gedachtengoed en biedt begeleiding en ondersteuning waar nodig.

2. We kiezen voor groei van de gemeente

De groei van de gemeente is noodzakelijk voor het in stand houden en verder uitbouwen van het voorzieningenniveau. De schaalsprong van onze regio biedt een unieke kans om de brede welvaart in Cranendonck te versterken en krimp in onze gemeente te voorkomen. Het goed begeleiden van de groei is hierbij de grootste uitdaging.

3. We kiezen duidelijke ontwikkelprofielen voor de kernen

De verschillende kernen van Cranendonck hebben hun eigen karakter en identiteit. We willen alle kernen laten groeien, maar hierbij  hoort ook dat we onze eigenheid behouden. Daarom kiezen we ervoor om bij de regionale schaalsprong rekening te houden met de identiteiten van onze kernen:

  • organische groei van alle kernen;
  • in Maarheeze aangevuld met een focus op woningbouw; 
  • in Budel aangevuld met een focus op economische ontwikkeling;

Samen werken aan onze doelen!

We maken deze drie keuzes tegen een achtergrond van schaarste. Denk aan schaarste aan menskracht om onze plannen uit te voeren. Maar ook aan de relatieve schaarste van financiële middelen vanwege een steeds groter wordend gemeentelijk takenpakket. En de schaarste aan fysieke ruimte en aan andere soorten ruimte zoals stikstof en het energienet. Om met deze beperkte schaarse middelen onze doelen te behalen, zullen we moeten durven innoveren en samenwerken met de gemeenschap, onze maatschappelijke partners, ondernemers en mede-overheden.

De zeven richtinggevende principes  

We beseffen ons dat die keuzes gepaard gaan met heel veel kleine en grote beslissingen over het besteden van aandacht, middelen en ruimte. En we begrijpen dat de wereld verandert, waardoor we over tien jaar misschien wel andere keuzes willen of moeten maken. Juist omdat de wereld om ons heen verandert en zal blijven veranderen, hebben we zeven richtinggevende principes bepaald. Deze principes zijn een hulpmiddel voor ons handelen op lange termijn, en stellen ons in staat om koers te houden in een veranderlijk maatschappelijk landschap. 

1. Behoud de identiteit en het karakter van onze dorpen

Geef ruimte aan de kernen om zich te ontwikkelen in hun eigen richting en hun eigen kracht te versterken. Bouw bij nieuwe ontwikkelingen zoveel mogelijk voort op de bestaande identiteit, passend bij de schaal van onze dorpen. Bewaak zowel de sociale samenhang in de kernen als de balans tussen de kernen.  

2. Vitale gemeenschappen zijn een bron van ontwikkelkracht

Gemeenschappen zijn de drijvende kracht achter de ontwikkeling van hun dorp. Inwoners nemen het initiatief en werken samen aan de kwaliteiten van hun dorp. De gemeente speelt hierin een bescheiden rol: ze moedigt aan, denkt mee en faciliteert waar nodig. Bij het uitvoeren van de eigen taken sluit de gemeente aan bij de visie van de gemeenschap, en benut zij de in het dorp aanwezige kennis.

3. Benut de eigen kracht van inwoners

Laat inwoners zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun welzijn en gezondheid. Hulpvraag en -aanbod komen samen in de ontmoetingsplaatsen in de kernen. De gemeente hanteert een preventieve aanpak en stimuleert de zelf- en ‘samenredzaamheid’ van onze inwoners en de ontwikkeling van hulpnetwerken, treedt op als facilitator en denkt mee. Als het niet anders kan, biedt de gemeente een vangnet. 

4. Kijk voorbij de grenzen van het dorp of de gemeente

Zorg dat publieke voorzieningen voor iedere inwoner bereikbaar en toegankelijk zijn. Dit betekent niet dat alles in iedere kern aanwezig moet zijn: schaarste aan middelen vraagt om een andere manier van denken over voorzieningen in onze kernen. De gemeente kijkt voorbij de grenzen van de kernen en organiseert voorzieningen van zorg tot sport en cultuur op een passend schaalniveau. 

5. Benut de unieke ligging van Cranendonck

Maak gebruik van de ligging van Cranendonck: tussen de economische zones van Eindhoven en Weert. Ontwikkelingen in de regio hebben Cranendonck in het verleden gevormd en maken ons nu aantrekkelijk voor de realisatie van nieuwe woningen en werklocaties. De gemeente speelt in op deze regionale behoefte en brengt het stedelijk netwerk dichter bij de inwoner. Dit komt het voorzieningenniveau in de kernen ten goede.

6. Behoud ons mooie landschap

Zorg goed voor ons mooie landschap, het is ons kroonjuweel. Veel inwoners ervaren hun omgeving als een vanzelfsprekendheid, maar dat is het niet. Onderhoud is nodig, want het landschap draagt bij aan een prettig leefklimaat en nodigt uit tot bewegen. Dat is goed voor de fysieke en mentale gezondheid van Cranendonckers. De gemeente focust op behoud en versterking van de belevingswaarde van het landschap. 

7. Ontwikkel door innovatie en samenwerking, durf te experimenteren

Toon lef, durf te experimenteren en te innoveren. De uitdagingen waar Cranendonck voor staat zijn zo complex dat op de oude voet doorgaan geen optie is. Schaarste dwingt tot het maken van keuzes, tot prioriteiten stellen. De gemeente besteedt haar aandacht, middelen en ruimte zo efficiënt mogelijk. Innovatie door bijvoorbeeld nieuwe woonvormen en andere soorten energievoorziening te faciliteren. Maar alleen innovatie is niet genoeg. Zonder de denk- en doekracht van inwoners, maatschappelijke partners en mede-overheden kan Cranendonck haar missie niet volbrengen. Alleen door nauw samen te werken en onze krachten te bundelen, lukt het om onze doelen te realiseren. 
 

Meer weten?
Lees hier het Kompas voor Cranendonck of download het bestand onderaan deze pagina.